Duaal leren in het volwassenonderwijs

Volta ondersteunt momenteel 2 trajecten duaal in het volwassenonderwijs: 

• Elektrotechnisch installateur duaal
• Elektrotechnicus duaal

Wil je weten of je als bedrijf een cursist kan opleiden in één van deze opleidingen. Klik dan op de activiteitenlijst hieronder. Op basis van het beroepskwalificatiedossier stelde Volta, samen met de onderwijsverstrekkers, een activiteitenlijst op. Deze wordt ingevuld door het bedrijf en geeft aan welke competenties op de werkvloer aangeleerd kunnen worden.

Als je je bedrijf wil aanbieden als werkplek, dan moet je je laten erkennen als leerwerkplek. Hiervoor zijn 2 erkenningsvoorwaarden belangrijk namelijk je moet als bedrijf aan alle erkenningsvoorwaarden voldoen en je moet een mentor aanstellen.

Erkenningsvoorwaarden voor de onderneming

De onderneming: 

• Moet op het vlak van organisatie en bedrijfsuitrusting voldoen om de opleiding op de werkplek van een lerende, overeenkomstig het opleidingsplan, mogelijk te maken. 
• Moet voldoende financiële draagkracht hebben om de continuïteit van de onderneming te waarborgen. Die vereiste van financiële draagkracht is ingegeven door een zorg van stabiliteit en continuering van de onderneming, zodat de lerende zijn opleiding in de onderneming kan voleindigen. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om solvabiliteit, economische leefbaarheid en dergelijke. 
• Mag geen veroordelingen hebben opgelopen die de continuïteit van de onderneming in het gedrang brengen of die van die aard zijn dat de onderneming geen goede leeromgeving voor de lerende kan waarborgen. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om arbeidsrechtelijke veroordelingen of RSZ-veroordelingen.  

Erkenningsvoorwaarden voor de mentor

De mentor staat in voor de opleiding en begeleiding van de lerende op de leerwerkplek. Hij ziet toe op het goede verloop van het leerproces op de leerwerkplek en is aanspreekpunt voor de lerende en de trajectbegeleider. Om erkend te worden als leerwerkplek, moet de onderneming één of meerdere mentor(en) aanwijzen. Die mentor staat in voor de opleiding en begeleiding van de lerende(n) op de leerwerkplek.

Voorwaarden voor de mentor: 

• Is van onberispelijk gedrag, zoals blijkt uit een uittreksel uit het strafregister - 596.2 ('minderjarigenmodel' - in te dienen bij de erkenningsaanvraag)
• Is minstens 25 jaar.
• Heeft minstens 5 jaar praktijkervaring in het beroep.
• Moet een mentoropleiding volgen, deze kan gevolgd worden bij Volta. Klik hier voor meer info. 
• Met een bewijs van vooropleiding in het beroep kan:
  • een afwijking verleend worden op de minimumleeftijd van de mentor tot 23 jaar,
  • een afwijking verleend worden op de vereiste praktijkervaring.

Meer informatie over de erkenningsvoorwaarden en de erkenningsprocedure vind je hier.

• Mentorkorting
• Doelgroepkortingen
• Stagebonus
• Doelgroepvermindering voor deeltijds werkende jongeren uit het beroepssecundair onderwijs
• incentives voor ondernemingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Klik hier voor meer info over bovenstaande voordelen. Of bekijk het informatieve Webinar.

Opgepast

vanaf september 2023 zal één nieuwe premie kwalificerend werkplekleren 4 andere maatregelen vervangen, waaronder de mentorkorting, de start- en stagebonus, de doelgroepsvermindering voor leerlingen in een alternerende opleiding en de doelgroepsvermindering voor deeltijds werkende jongeren uit het beroepssecundair onderwijs. 
De operationalisering wordt momenteel uitgewerkt.

Voor vragen kan je mailen naar premiewerkplekleren@vlaanderen.be of via www.vlaanderen.be/stagebonus 

Als je als onderneming een duale leerwerkplek wordt, dan gaat dit naast het sociaal-juridische en pedagogisch inhoudelijke aspect van de opleiding ook over het opnemen van een aantal minder duidelijk afgelijnde, maar wel belangrijke engagement. We lijsten daarom ook graag de volgende aandachtspunten op voor ondernemingen. 

1. Kan je als onderneming de tijd nemen om alle competenties aan te leren die horen bij deze opleiding? Voor het maken van een opleidingsplan kan je je baseren op de activiteitenlijsten (zie hierboven). Een opleidingsplan maak je in overleg met de cursist en het centrum voor volwassenenonderwijs. In een opleidingsplan worden de competenties aangeduid die jij als werkgever op de werkplek aanleert aan de cursist en de competenties die de cursist op het centrum aanleert. Het is belangrijk dat de cursist alle competenties aanleert verdeeld over beide leerplaatsen: jouw bedrijf en het centrum voor volwassenenonderwijs.
    
2. Is er een mentor die de tijd krijgt/heeft om deze competenties aan te leren en om een mentoropleiding te volgen?
    
3. Je dient een leervergoeding te betalen aan de lerende.
    
4. Ben je bereid om de lerende ook de lessen op het centrum voor volwassenenonderwijs te laten volgen en alle activiteiten die daarmee gelijkgesteld zijn?
    
5. Ben je als onderneming ook bereid om de tijd te nemen om het opleidingstraject en de vordering en evaluatie van de lerende op te volgen. Dit vraagt ook tijd om er aandachtig mee bezig te kunnen zijn.
    
6. Daarmee gepaard gaande zal er ook regelmatige afstemming met het CVO dienen te zijn, en overleg met de trajectbegeleider van het centrum.
    
7. De lerende wordt ook beschermd door de geldende wetgeving de bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens. Als onderneming dien je er over te waken dat de mentor deze regelgeving naleeft en bijgevolg tijdens de duur van de overeenkomst en na de beëindiging ervan geen enkele vertrouwelijke informatie over de lerende op welke wijze dan ook bekendmaakt aan derden.
    
8. Net zoals bij andere werknemers die je als onderneming erover te waken dat de opleiding op de werkplek plaatsvindt in omstandigheden die voldoen aan de vereisten van de wetgeving over welzijn op het werk.
    
9. En ook voor de lerende zal er de nodige hulp, gereedschappen, grondstoffen, werkkledij, collectieve en persoonlijke beschermingsmiddelen ter beschikking gesteld dienen te worden, en onderhouden zonder dat dat beschouwd mag worden als een voordeel in natura.
    
10. Kan je de nodige tijd vrijmaken om het onthaal, de opvang en de integratie van de lerende op de werkplek te voorzien?
     
11. Kan je ten allen tijde een aanspreekpunt voor de lerende te voorzien?
     
12. Je dient er rekening mee te houden dat de lerende geen taken verricht die niets te maken hebben met het opleidingsplan, die gevaarlijk of schadelijk kunnen zijn of die krachtens wettelijke of reglementaire bepalingen verboden zijn. 
     
13. Je dient er aandacht voor te hebben dat elke wijziging van jouw beroepsactiviteit of de uitbatingszetel, die gevolgen heeft voor de opleiding van de lerende, binnen tien dagen aan de trajectbegeleider doorgegeven wordt. 
     
14. Je dient er ook rekening mee te houden dat er onmiddellijk overleg of terugkoppeling is aan de trajectbegeleider van het centrum als er problemen optreden tijdens de uitvoering van de overeenkomst.  

Klik op de opleiding Elektrotechnicus / Elektrotechnisch installateur en ontdek waar deze opleidingen aangeboden worden in het volwassenenonderwijs. Neem gerust contact op om na te vragen of deze opleiding ook in duale vorm aangeboden wordt, of hoe jullie misschien op een andere manier kunnen samenwerken. Of selecteer je gemeente, provincie, postcode in een lijst van alle centra voor volwassenenonderwijs.

Wanneer een cursist zich aanbiedt voor een opleiding op je werkvloer, dan bestaan er een aantal ondersteuningsmaterialen om jullie op goede weg te zetten samen. Scan de competenties en motivatie van je bedrijf en je cursist via de matchingstool Kazi en zie of julle matchen.  

Door het doorlopen van een korte vragenlijst breng je als werkgever in kaart welke werkwaarden je zoekt in de jongere en welke (team)rol deze in je bedrijf dient op te nemen. 

Vraag aan de school om ook de jongeren te screenen via de Kazi vragenlijst voor jongeren en maak zo de perfecte match!  

De screening vind je hier. Voor deze tool gebruik je best Google Chrome, Safari, ... als webbrowser, Internet Explorer is ondersteunt deze tool niet. 

Als je een overeenkomst wilt sluiten met een cursist die een opleiding volgt in het kader van duaal leren in het volwassenenonderwijs, zijn er verschillende mogelijkheden. (Klik telkens op de link voor meer gedetailleerde info. Onderaan elke pagina vind je ook een aantal infofiches die meer uitleg geven over elk aspect van de overeenkomst- arbeidsuur, leervergoeding, duur van de overeenkomst, arbeidsongevallen, modelovereenkomsten, ...).

• Als de cursist op jaarbasis gemiddeld meer dan 20 uur per week op de werkplek doorbrengt, geldt de Overeenkomst van Duale Opleiding Statuut (ODOS).
• Als de cursist op jaarbasis gemiddeld minder dan 20 uur per week op de werkplek doorbrengt, sluit u een Overeenkomst van Duale Opleiding (ODO).
• Als de cursist reeds werknemer is en de opleiding op de werkvloer wenst in te vullen bij de eigen werkgever, sluit u een Overeenkomst van Duale Opleiding met de eigen werkgever (ODO(W)). Het aantal uren opleiding op de werkplek is niet relevant.

Bij het sluiten van een ODOS overeenkomst of een ODO overeenkomst heb je als werkgever bepaalde sociale verplichtingen waaraan kosten verbonden kunnen zijn. Deze verplichtingen zijn in principe dezelfde als voor een werknemer met een arbeidsovereenkomst. We lijsten de voornaamste even op, je kan hier een meer uitgebreide uitleg vinden over deze sociale verplichtingen.  

• Je onderneming komt bij een cursist met een ODOS overeenkomst op dezelfde manier tussen in de kosten van het woon-werkverkeer met het openbaar of privé-vervoer zoals voor de gewone werknemers. Bij de ODO overeenkomst bestaat deze verplichting niet.
   
• Je moet voor de cursist een DIMONA-aangifte doen, ten laatste op de startdatum van de overeenkomst (ongeacht of dat een les- of werkdag is) en vóór de aanvang van de activiteiten.
   
• Voor de cursist waarmee u een ODOS overeenkomst sluit moet u aangesloten zijn bij de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) of Rijksdienst voor sociale zekerheid van de provinciale en plaatselijke overheidsdiensten (RSZPPO). Elk kwartaal moet je een RSZ-aangifte doen. Je kan de aangifte zelf doen of laten doen door het sociaal secretariaat of de boekhouder.
   
• In de welzijnswetgeving is je cursist speciaal beschermd. Zo ben je verplicht een risicoanalyse uit te voeren en daarin rekening te houden met de onervarenheid van de cursist. Die risicoanalyse moet vaststellen aan welke risico's de cursist is blootgesteld en welke preventiemaatregelen je moet nemen om deze risico's op te vangen. Als de risicoanalyse dit aangeeft moet u zorgen voor veiligheidsschoenen, een veiligheidshelm, een veiligheidsbril, gehoorbescherming, … Jouw cursist is verplicht deze te dragen volgens de gebruiksvoorschriften binnen uw onderneming. De dienst voor preventie en bescherming op het werk kan je hierover informeren. Je kan ook gebruik maken van de preventiescan van Volta om te ondersteunen om zo’n risico analyse te doen op de werkplek.
   
• Je onderneming moet de nodige werkkledij aan jouw cursist geven en zorgen voor het onderhoud ervan. Je cursist is verplicht deze te dragen volgens de gebruiksvoorschriften binnen jouw onderneming.

• Bij indiensttreding zal de cursist van jou ook een aantal sociale documenten dienen te ontvangen zoals  een arbeidsreglement. Daarnaast bezorg je iedere maand een loonbrief, een individuele rekening en een belastingfiche 281.10. Voor dit alles kan je beroep doen op een sociaal secretariaat. 

• Je betaalt een netto leervergoeding aan je cursist.

• Jouw onderneming behoort op basis van je werkzaamheden tot PC 149.01 waar volgende CAO’s werden afgesloten. Deze arbeidsvoorwaarden (bv. arbeidsduur) zijn ook van toepassing op jouw cursist, tenzij cursisten uitdrukkelijk uitgesloten worden in de cao. 

• Als jouw onderneming geen interne dienst voor preventie en bescherming op het werk heeft, moet je je verplicht aansluiten bij een externe dienst bij de start van de ODOS overeenkomst. Minderjarige cursisten moeten vóór de start van de overeenkomst op medisch onderzoek. Meerderjarige cursisten moeten op medisch onderzoek wanneer de risicoanalyse dit aangeeft.

• Jouw onderneming sluit ook een verzekering die de burgerlijke aansprakelijkheid van jouw onderneming en die van je werknemers, dus ook je cursist, dekt. Je sluit deze verzekering bij de start van de ODOS en de ODO en neemt hiervoor contact op met jouw verzekeringsagent.  

• Jouw onderneming moet een arbeidsongevallenverzekering sluiten bij de start van de ODOS en de ODO. Neem hiervoor contact op met je verzekeringsagent.

In tegenstelling tot de leervergoeding voor leerlingen in het secundair onderwijs, is het bedrag van de leervergoeding bij duale opleidingen in het volwassenenonderwijs niet afhankelijk van de vooropleiding van de cursist en of deze met succes beëindigd werd. Bovendien gaat het om een minimale vergoeding.

De onderneming kan een hoger bedrag toekennen. De leervergoeding voor cursisten in het volwassenenonderwijs is een uurvergoeding. De leervergoeding zal verschillen volgens de afgesloten overeenkomst. Bij een ODOS zal de uurvergoeding vermenigvuldigd worden met zowel de uren werkplekcomponent als de uren onderwijsinstellingscomponent die de cursist die maand gepresteerd heeft. Bij een ODO wordt de uurvergoeding enkel vermenigvuldigd met het aantal uren werkplekcomponent in die maand, en wordt de onderwijsinstellingscomponent buiten beschouwing gelaten. 

Vanaf 1 december 2022 bedraagt de leervergoeding € 4,11 per uur. Meer informatie kan je hier terugvinden.

Een belangrijk aandachtspunt voor volwassen cursisten bedraagt de impact van de leervergoeding op de uitkeringen van de cursist. Wanneer een cursist andere inkomsten heeft en deze door de betaling van een leervergoeding zouden verminderen, kan de cursist afstand doen van de leervergoeding. Dit kan gaan om cursisten met een arbeidsongeschiktheidsuitkering, tegemoetkoming voor personen met een handicap, leefloon, uitkeringsgerechtigde werkzoekende, ...  Zij kunnen dus best voor de ondertekening van de overeenkomst advies inwinnen bij de uitbetalingsinstelling van de uitkering (vakbond, hulpkas, ocmw,…).  

Meer informatie over de impact van de leervergoeding kan je hier vinden.

Als bedrijf leid je samen met het centrum de cursist op, dit zal op 2 vlakken aandacht vragen. Enerzijds is er de aandacht voor het aanleren van de technische competenties aan de cursist. Anderzijds zullen cursisten op de werkvloer ook een groei in attitudes doormaken. Op beide vlakken is er ondersteuning van de mentor nodig.  

Volta beschikt over een aantal tools die mentoren helpen in hun taak.

Op vlak van ondersteuning in het aanleren van technische skills 

• Praktisch starterspakket voor duale cursisten en mentoren (logboek en technologische informatiefiches)
• Informatiefiches
• Beeldwoordenboek
• E-learningmodules
• Lessen en materiaal rond veiligheid
• Mini-vormingen rond veiligheid

Op vlak van coaching van de cursist

• Tips voor het onthaal van een nieuwe werknemer
• Begeleiding en coaching van nieuwe werknemers
• Video's over optimale communicatie, werkhouding, motivatie, leertempo en veiligheid
• Werken aan attitudes via de ‘atelier attitudes’
• Als hulpmiddel voor het in kaart brengen van een aantal beginnenden arbeidsattitudes van de jongeren is er de tool arbeidsrijpheid. Dit geeft het bedrijf en de school in één oogopslag een idee hoe de jongere zich profileert qua attitude. Je vindt deze tool hier.

Omwille van de grote variëteit aan mogelijke leertrajecten op de werkvloer is het soms niet altijd even duidelijk welke leerling/cursist, in welke opleiding mogelijk is, en wat dan de verschillen en gelijkenissen zijn.

Daarom ontwikkelde Volta een handige, beknopte, wegwijzer om bedrijven (en scholen) te helpen door het bos de bomen nog te zien. Raadpleeg de documenten 'legende leerroutes' en 'leerroutes Volta' op deze pagina.